Advanced Equine Dentistry

Advanced equine dentistry: diagnostiek

Onder diagnostiek wordt in het geval van equine dentistry het onderzoek van het hoofd, de mondholte en het gebit verstaan. Na het met de paardeneigenaar bespreken van het probleem wordt de patiënt allereerst algemeen onderzocht. Vervolgens worden het hoofd, de mondholte en het gebit nader klinisch bekeken zoals dit ook gedurende een routine onderzoek wordt uitgevoerd.

Tandcamera
Om de mondholte nog beter volledig te onderzoeken kan er gebruik worden gemaakt van een orale/dentale scope in plaats van met een mondspiegel. De tandcamera verbeterd de volledigheid en nauwkeurigheid van het onderzoek van de mondholte omdat het makkelijker is met de kleine kop van de camera waar fel licht uit komt, lastig te bereiken delen in de mond in beeld te brengen en te vergroten op een beeldscherm.

Digitale röntgen en CT
Wanneer tijdens een gebitscontrole een ernstiger probleem gezien wordt is het soms verstandig en nuttig röntgenbeelden van het desbetreffende gebied te laten maken. Middels een röntgenbeeld kunnen de delen van tanden en kiezen die zich in het kaakbot bevinden bekeken en beoordeeld worden. De huidige digitale röntgen systemen en met name de software van de nieuwste systemen zijn van top kwaliteit waardoor röntgenbeelden van het hoofd en kiezen enorm veel informatie kunnen geven.

Wanneer er na het nemen van goede röntgenopnames nog steeds onduidelijkheid blijft bestaan met betrekking tot een tandheelkundig probleem of indien er meer zekerheid met betrekking tot de diagnose gewenst is dan bestaat er altijd de mogelijkheid een CT-scan te laten maken van het paardenhoofd. Deze scan geeft in de meeste gevallen nog meer informatie en duidelijkheid.

Endoscopie
Met behulp van een flexibele video endoscope kunnen de voorste luchtwegen (neus, keel, luchtpijp, luchtzakken en voorhoofdsholten) nader onderzocht worden. Onderzoek van dit gebied wordt meestal uitgevoerd wanneer paarden langdurig hoesten of neusuitvloei hebben. Binnen de tandheelkunde is het belangrijk om er bij een 1-zijdige neusuitvloeiing achter te komen waar deze vandaan komt.

Naast het uitvoeren van een standaard endoscopie van de voorste luchtwegen is het belangrijk om de neusholte en de ingang richting de voorhoofdsholten goed te onderzoeken. Omdat de laatstgenoemde structuren bestaan uit kleine doorgangen en holtes is het beter hier een dunne flexibele scope voor te gebruiken (4-8 mm doorsnede).

Om de voorhoofdsholten van binnen te onderzoeken kunnen deze met een dunne flexibele endoscope soms via de neusholte bereikt worden. Indien dit niet mogelijk is kan er een klein gaatje door de schedel in de sinus gemaakt worden om via deze kleine opening (5 mm is voldoende indien er een 4mm scope gebruikt wordt) de holtes en de kieswortels te onderzoeken.

Analyse van de diagnostische bevindingen

Uiteindelijk moeten alle afwijkende bevindingen bij elkaar gelegd worden om tot een definitieve diagnose en een behandelplan te komen. Naast het kunnen inzetten van eerder beschreven geavanceerde diagnostische middelen is het uiteraard zeer belangrijk kennis van de anatomie en pathologie te hebben om iets over bevindingen te kunnen zeggen.

De klinische bevindingen uit het onderzoek van de mondholte spelen meestal de belangrijkste rol. Verdere diagnostische beeldvorming wordt uitgevoerd om deze bevindingen te ondersteunen; om meer zekerheid en duidelijkheid te krijgen over een bepaald probleem om daarna de beste therapie in te stellen.

Advanced equine dentistry: tandsparende behandelingen

Wanneer er na onderzoek tot een diagnose gekomen is hangt het van het probleem af hoe dit het beste behandeld kan worden. Waar er vroeger al snel werd gesproken over het trekken van 1 of meerdere tanden of kiezen als oplossing voor een tandheelkundig probleem, bestaan er tegenwoordig verschillende nieuwe minder invasieve technieken en behandelingen die in veel gevallen succesvol zijn.

Parodontitis door diastasen/diastemata
In geval van parodontitis door diastasen/diastemata is de belangrijkste behandeling het perfect uitbalanceren van het gebit. Daarnaast moeten diastemata goed schoongemaakt worden en kan een tijdelijke verandering van voedsel en het dagelijks spoelen van de mond goed helpen. Soms worden tijdelijk met siliconen opgevuld zodat onderliggend weefsel kan genezen.

Een invasievere behandeling die met het risico komt kiezen te beschadigen is het met een dunne frees openen van de spleetjes tussen de kiezen. Het advies is dan ook deze techniek pas toe te passen indien de eerder beschreven behandeling onvoldoende resultaat oplevert.

Indien het ontstekingsproces in een ver gevorderd stadium is waardoor kieswortels ontstoken zijn of de kies los in de tandkas staat is extractie van de zieke kies meestal de beste behandeling.

EOTRH
Ook bij EOTRH is in een vroeg stadium van deze aandoening de belangrijkste behandeling het perfect uitbalanceren van het gebit waarbij eventueel extra druk tussen de snijtanden weg genomen kan worden. Tanden kunnen uitgebreid schoongemaakt worden met speciale instrumenten om tandsteen en tandplak en de hierin aanwezige bacteriën te verwijderen. Ook bestaan er supplementen die het ontstekingsproces kunnen vertragen en pijn verminderen. In veel gevallen kan het trekken van de tanden door deze verzorging nog een tijd uitgesteld worden.

Blijven tanden desondanks toch drukgevoelig of indien het ontstekingsproces in een gevorderd stadium is, dan is het extraheren van de snijtanden de beste behandeling om chronische tandpijn weg te nemen.

Fracturen van tanden
Wanneer de kroon van een tand gebroken is (meestal door trauma), is de kans groot dat het wortelkanaal ofwel de pulpa holte hierbij geopend is. Om te voorkomen dat het weefsel in de gebroken tand gaat ontsteken en hier een ontsteking van de wortel door ontstaat is het tegenwoordig mogelijk de gebroken tand endodontisch te verzorgen om verdere wortelkanaalontsteking en mogelijk het verlies van de tand te voorkomen.

Tijdens een wortelkanaal behandeling wordt ontstoken weefsel verwijderd, het wortel kanaal wordt van binnen uitgebreid schoongemaakt en gedesinfecteerd. Vervolgens wordt het wortelkanaal opgevuld en aan het oppervlak afgesloten.

Advanced equine dentistry: preventieve tandsparende behandelingen

Tandbederf of cariës
Regelmatig worden er gaatjes in de kroonholtes van de kiezen in de bovenkaak gezien. Op zich leveren deze in veel gevallen geen problemen op maar soms veroorzaken bacteriën die voedsel fermenteren hier wel tandbederf ofwel cariës. Dit proces wordt ook wel infundibulaire necrose genoemd. Wanneer de cariës zich uitbreidt wordt de kies zwakker waardoor deze tijdens het kauwen zou kunnen breken. Ook kan de cariës zich tot in de wortelkanalen uitbreiden waardoor er een kieswortelontsteking kan ontstaan.

Om verdere uitbreiding van een carieuze kies te voorkomend kan deze preventief behandeld worden middels een cariës behandeling. Hierbij wordt het necrotische weefsel weggenomen met boortjes en dunnen vijltjes. Als de caviteit volledig schoon is wordt deze gedesinfecteerd en gevuld met tandheelkundig vullingsmateriaal.