Tandheelkunde bij paarden

Voedsel opname vindt voornamelijk plaats door de lippen, tong en snijtanden van het paard. Vervolgens wordt eten door 24 kiezen gedurende kauwbewegingen klein gesneden en gemengd met speeksel. Speeksel bevat de eerste enzymen om het voedsel chemisch te verteren.

Doordat de meeste paarden tegenwoordig makkelijk te kauwen voedsel toegediend krijgen en het gebit minder moeten gebruiken om voedsel te verkleinen worden er ook bij gezonde gebitten veel gebitsproblemen door slijtage afwijkingen gezien. Ook bestaan er vele gebitsafwijkingen die door erfelijkheid of ziekte kunnen ontstaan.

Periodieke controle van de mondholte en het gebit is belangrijk om de paardenmond in goede gezondheid te houden. Problemen kunnen zo vroegtijdig herkend en behandeld worden.

Om de paardenmond en het gebit goed en volledig te kunnen onderzoeken is het toedienen van een lichte sedatie een absolute noodzakelijkheid. Afhankelijk van het karakter en de leeftijd van de patiënt wordt altijd een zo goed passend middel en dosering gebruikt.

Het uitbalanceren van het gebit waardoor contact en druk tussen snijtanden, kiezen en het kaakgewricht zo functioneel en comfortabel mogelijk worden en het kauwoppervlak zo ruw mogelijk blijft.

Wolfskiezen kunnen aanleuningsproblemen veroorzaken. Ook worden regelmatig blinde wolfskiezen in de paardenmond aangetroffen. Als ze getrokken moeten worden, wordt er altijd eerst een lokale verdoving met lidocaine geplaatst.

Uitgebreid onderzoek van de mondholte, het gebit en de voorste luchtwegen (neusgang, larynx en sinussen) door middel van een orale scope (tandcamera), digitale röntgen, en een 4 mm dikke flexibele video endoscoop.

Naast het zorgvuldig uitbalanceren van het gebit kunnen diastemata worden opgevuld met silicone zodat ontstoken tandvlees tot rust kan komen. Indien nodig kunnen oppervlakkige of diepe openingen tussen de kiezen gemaakt worden zodat voedsel hier minder makkelijk tussen blijft zitten.

Een vaak zeer pijnlijke gebitsaandoening van met name de snijtanden bij oudere paarden. In een vroeg stadium kan het wegnemen van druk tussen de snijtanden het verloop van de aandoening vertragen maar uiteindelijk is het verwijderen van betroffen tanden de enige en beste oplossing.

Het extraheren van tanden en kiezen via de mondholte gebeurd eigenlijk standaard bij het staande gesedeerde paard met behulp van lokale anesthesie. De desbetreffende tand of kies wordt voorzichtig los gewerkt en vervolgens met een extractietang getrokken.

Het uitboren, reinigen en vullen van tanden en kiezen met cariës (gaatjes) heeft als doel verdere ontwikkeling van de cariës te stoppen om het verlies van een tand of kies door ontsteking van de wortel of door het breken van de kroon te voorkomen.

Wanneer het wortelkanaal aan het oppervlak van een tand wordt geopend (bijvoorbeeld door het breken van de tandkroon) kan deze endodontisch verzorgd worden om verdere wortelkanaalontsteking en mogelijk het verlies van de tand te voorkomen.

Een sinusitis kan veroorzaakt worden door een ontstoken kieswortel die dan meestal getrokken moet worden. Onderzoek en lokale behandeling van de sinusholtes kan via de neusholte (transnasaal) of via een kleine opening in de schedel (trepanatie).

Fracturen van de onder of bovenkaak waarbij snijtanden betrokken zijn worden na een uitgebreid wondreiniging terug in juiste positie gebracht en vervolgens met chirurgische cerclage draad gefixeerd zodat botweefsel kan genezen.

Veel rijtechnische problemen ontstaan vanuit de bovenlijn van het paard (mond-hals-rug). Problemen vanuit de mond kunnen ontstaan door ontsteking en pijn maar ook door blokkades wanneer het gebit niet secuur uitgebalanceerd is.

Onderzoek van de mondholte waarbij naast het gebit alle belangrijke structuren waarop het bit invloed heeft bekeken worden en waar mogelijk opgemeten worden. Bevindingen worden op een bitfit formulier genoteerd en er kan advies over verschillende bitten gegeven worden.