Voorhoofdsholte ontsteking (sinusitis) bij het paard

Voorhoofdsholte ontsteking

De sinussen of voorhoofdsholtes van het paard zijn opgebouwd uit verschillende compartimenten welke als een soort honingraat in de schedel liggen. De sinussen staan via twee kleine openingen met de neusholte in verbinding en zijn van binnen bedekt met slijmvlies weefsel.

In geval van een sinusontsteking kunnen hier één of meerdere compartimenten bij betrokken zijn. Symptomen die gezien kunnen worden zijn een 1-zijdige neusuitvloeiing die soms erg kan stinken, koorts, afwijkend eetgedrag, een vergrote pijnlijke lymfeknoop, traanvloed en een pijnlijke, warme en/of zwelling aan de bovenkaak.

Oorzaken

Een voorhoofdsholte ontsteking bij het paard kan primair respiratoir zijn ontstaan door een infectie/ontsteking van de luchtwegen welke in de voorhoofdsholten terecht is gekomen. In dit geval gaat het meestal om een bacteriële infectie.

Ook kan een sinusitis secundair zijn ontstaan door een andere onderliggend aandoening. Hier is het meest voorkomende probleem een kieswortelontsteking van 1 van de achterste bovenkaakskiezen. Andere aandoeningen die een voorhoofdsholte ontsteking kunnen veroorzaken zijn: trauma aan het hoofd, sinus cysten, ethmoidaal hematoom (bloedvormige structuur vanuit het zeefbeen) en het ontstaan van een tumor in de sinussen.

De achterste 4 kiezen in de bovenkaak staan in nauwe verbinding met de voorhoofdsholtes. Wanneer een wortel van 1 van deze kiezen ontstoken is kan deze ontsteking doorbreken richting de voorhoofdsholte waardoor deze ook ontstoken raakt. Typisch voor een zogeheten dentinogene sinusitis is de echt stinkende pussige 1-zijdige neusuitvloeiing aan de kant van het probleem.

Onderzoek en behandeling

Wanneer symptomen voor het eerst optreden (acute sinusitis) is het verstandig het paard door een tandheelkundig paardenarts te laten onderzoeken. Na een algemeen onderzoek en onderzoek van het hoofd moet er altijd ook een nauwkeurig onderzoek van de mondholte uitgevoerd worden. Hierbij is het belangrijk om vooral de kiezen in de bovenkaak uitgebreid te onderzoeken met een spiegel maar beter nog met een dentale scope (tandcamera). Soms zijn er maar minimale aanwijzingen te vinden die makkelijk over het hoofd kunnen worden gezien, denk hierbij aan een open pulp holte (wortelkanaal) of terug getrokken tandvlees naast een kies. Wanneer de mogelijkheid er is kunnen er ook meteen röntgenfoto’s van de kiezen genomen worden waarbij het van belang is dat deze van goede kwaliteit zijn.

In plaats van meteen röntgenfoto’s te maken kan er ook voor gekozen worden de patiënt eerst een antibiotica kuur, ontstekingsremmers en eventueel een slijmoplosser voor te schrijven. De antibiotica moet gedurende een periode van 10 tot 14 dagen toegediend worden. Wanneer de sinusitis hierna niet tot rust gekomen is of deze een aantal weken later weer terug is, is het totaal zinloos de patiënt weer antibiotica voor te schrijven. Op dit moment is het namelijk duidelijk genoeg dat er meer aan de hand is en moet allereerst de oorzaak van de ontsteking gevonden en verholpen worden. Indien röntgenfoto’s nog niet waren gemaakt is dit de volgende stap.

Met een dunne 4 mm flexibele endoscope kunnen de voorhoofdsholten soms via de neus bereikt worden (transnasaal). Is dit niet mogelijk dan kan er een kleine opening in de schedel gemaakt worden om de sinussen nader te onderzoeken en eventueel een weefselbiopt of een swab van het ontstekingsmateriaal te nemen voor nader onderzoek in het laboratorium. Tevens kan de ontstoken voorhoofdsholte via de neus of via de trepanatie opening een aantal dagen gespoeld worden zodat deze tot rust kan komen.

Een CT-scan is in gevallen van twijfel of wanneer een sinusitis al gedurende lange tijd aanwezig is, een zeer goede manier van diagnostiek. De kiezen kunnen middels dit onderzoek nog beter beoordeeld worden en de verschillende compartimenten van de voorhoofdsholtes kunnen 3-dimensionaal in beeld gebracht worden. Op deze manier wordt het veel duidelijker waar de oorzaak ligt en waardoor de sinus niet tot rust komt. Ook kan er na diagnostiek met een CT-scan veel gerichter en nauwkeuriger behandeld worden waardoor het probleem sneller verholpen kan worden.

Indien er te lang gewacht wordt met het adequaat behandelen van een sinusitis kan deze chronisch worden. Een chronische sinusitis is meestal veel moeilijker te behandelen. Gedurende de tijd droogt het in de voorhoofdsholten aanwezige pus in waardoor het vast komt te zitten in de smalle delen van verschillende compartimenten. Naast het wegnemen van de oorzaak (een kies middels extractie) zal er dan ook een sinus-operatie uitgevoerd moeten worden om ingedroogd pus met instrumenten en door middel van spoelingen uit de voorhoofdsholten te verwijderen. Gebeurd dit niet dan is de kans groot dat de sinus nooit tot rust zal komen.